Από τη μια μεριά είναι εύκολο να το απορρίψει κανείς σαν άλλη μια από τις ιδιοτροπίες της, ούτως ή άλλως ακόμα εξωτικής για πολλούς, σύγχρονης ιαπωνικής κουλτούρας. Όμως η οδηγία της Υπηρεσίας Πολιτισμικών Υποθέσεων του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού, Επιστημών και Τεχνολογίας της Ιαπωνίας σχετικά με τη γλώσσα που χρησιμοποιείται στο Ίντερνετ, εικονογραφεί πολύ γλαφυρά ένα από τα πολλά πολιτισμικά ζητήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι κοινωνίες του 21ου αιώνα.
Η κρατική υπηρεσία εξέδωσε μια αναφορά με τον τίτλο “Λεκτική Επικοινωνία για Καλύτερη Συνεννόηση” (υπάρχει σε PDF στα ιαπωνικά εδώ) η οποία μεταξύ άλλων, εξετάζει το φαινόμενο της “ούτσι κότομπα”, της “γλώσσας του πληκτρολογίου” και σχολιάζει δυσμενώς ορισμένα χαρακτηριστικά της όπως οι συντομογραφίες, η υπερβολή, τα αρκτικόλεξα, η χρήση εμότζι κ.λπ. Η συγκεκριμένη ενότητα δεν είναι πολύ μεγάλη όμως δείχνει ότι το υπουργείο θεωρεί ότι αυτή η εξέλιξη της γλώσσας μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα και μάλιστα προτείνει ορισμένες οδηγίες για καλύτερη επικοινωνία.
Το πράγμα ακούγεται κάπως Οργουελικό –ίσως ακόμα πιο Οργουελικό είναι το γεγονός ότι κάποιοι δάσκαλοι θα προσπαθήσουν όντως να εφαρμόσουν τις οδηγίες και ακόμα περισσότερο ότι κάποιοι μαθητές θα υπακούσουν. Όμως τι είναι “Οργουελικό” σχετίζεται με τον τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας: στην Ιαπωνία η ευπείθεια στους κανόνες, θεωρείται κοινωνική αρετή με έναν τρόπο πολύ πιο βαθύ και οργανικό από ότι θεωρείται στη Δύση. Και ο λόγος που η Υπηρεσία Πολιτισμικών Υποθέσεων προβληματίζεται με την Ιντερνετ-ική σλανγκ των Ιαπώνων είναι ότι ενδέχεται να προκαλέσει προβλήματα στη δική τους ζωή.
Οι οδηγίες, και ειδικά η τέταρτη που προτρέπει τους χρήστες να τηρούν τις αποστάσεις σεβασμού από τον παραλήπτη των μηνυμάτων τους, απευθύνεται στην πραγματικότητα σε ανθρώπους που πρόκειται να προσληφθούν για πρώτη φορά σε κάποια δουλειά (η 1η Απριλίου είναι η αρχή του οικονομικού έτους στην Ιαπωνία και η ημέρα που δεκάδες χιλιάδες νέοι ξεκινούν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία). Σε μια χώρα που η γλώσσα έχει τρία επίπεδα ευγένειας αναλόγως του επικοινωνιακού περιβάλλοντος, ένα ολίσθημα υπερβολικής οικειότητας σε ένα μέιλ προς έναν προϊστάμενο μπορεί να είναι μια πολύ κακή αρχή σε μια μεγάλη εταιρεία.
Σίγουρα, στην περίπτωση της Ιαπωνίας το πρόβλημα μπορεί να είναι μεγαλύτερο από ό,τι σε άλλες χώρες. Όμως αμφιβάλλω αν σε οποιαδήποτε χώρα, και με εξαίρεση τις εταιρείες τεχνολογίας, οποιασδήποτε προϊστάμενος θα εισπράξει ανενόχλητος ένα μήνυμα γεμάτο εμότζι, “τπτ” και “δλδ”. Αν και φανατικός φίλος της σλανγκ (παλιά τη λέγαμε “αργκό”) και της άποψης ότι η γλώσσα είναι ζωντανός οργανισμός και εξελίσσεται, όλες οι όψεις της δεν είναι για όλες τις ώρες. Και παρότι δεν είμαι σίγουρος ότι η λύση στο πρόβλημα είναι οι οδηγίες από μια κρατική υπηρεσία, από κάπου πρέπει να αρχίσει κανείς...
