Στη θεωρία, το crowdfunding λειτουργεί ίσα για όλους: ένας άγνωστος με μια καλή ιδέα ή με μια καλή παρουσίαση (ή, πιο σωστά, με το συνδυασμό τους) μπορεί να πετύχει χρηματοδοτήσεις πολύ υψηλότερες από αυτές που θα του χάριζαν ακόμα και οι πιο γενναιόδωροι επενδυτές. Και όντως μπορεί να συμβεί –το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι, βεβαίως, το ρολόι Pebble ο δημιουργός του οποίου, Έρικ Μιτζικόφσκι είχε μεν κάποια εμπειρία από την αγορά τεχνολογίας αλλά στην πραγματικότητα (και κρίνοντας από το βιογραφικό του στο LinkedIn) πολύ λίγα πράγματα είχε να επιδείξει από το 2006 που μπήκε στην αγορά ως το 2008 που ξεκίνησε την εταιρεία.
Στην πραγματικότητα βεβαίως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Οι άνθρωποι (ή οι φορείς) που έχουν κάποιο παρελθόν έχουν σίγουρα ένα προβάδισμα και η πρόσφατη καμπάνια στο Kickstarter του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν (http://www.si.edu/), ενός από τους μεγαλύτερους φορείς επιστημονικής εκπαίδευσης στις ΗΠΑ το αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο: καθώς ορισμένα πρότζεκτ που σχετίζονται με τη συντήρηση των εκθεμάτων δε χρηματοδοτούνται από το κράτος, το Σμιθσόνιαν έφερε στο Kickstarter την προσπάθειά του να διατηρήσει σε καλή κατάσταση τη διαστημική στολή που φορούσε ο Νιλ Άρμστρονγκ όταν έκανε το «μικρό βήμα για τον άνθρωπο και το μεγάλο για την ανθρωπότητα πριν από σχεδόν ακριβώς 47 χρόνια. Το ινστιτούτο ζητούσε 500.000 δολάρια για το πρότζεκτ και τα συγκέντρωσε μέσα στην πρώτη εβδομάδα από το μήνα που είχε στη διάθεσή του.
Προ ημερών κάποιο ελληνικό σάιτ θριαμβολογούσε για έναν έλληνα εφευρέτη που «επρόκειτο να αλλάξει τη ζωή όλων των λουομένων στις ελληνικές παραλίες» –ή κάτι τέτοιο. Το πρότζεκτ, ένα αδιάβροχο τσαντάκι μέσης το οποίο μετατρέπεται σε σωσίβιο πήγε στο Indiegogo και στον ένα μήνα που είχε στη διάθεσή του κατάφερε να συγκεντρώσει 500 και κάτι δολάρια από τα 150.000 που ζητούσε. Αφήνοντας κατά μέρος το γεγονός ότι το δημοσίευμα αναφερόταν στο crowdfunding αφού αυτό είχε λήξει ανεπιτυχώς, προσφέροντας μάλλον αρνητική παρά θετική διαφήμιση, το γεγονός παραμένει: όλοι οι συμμετέχοντες σε πρότζεκτ crowdfunding δεν είναι ίσοι ακόμα και αν η ιδέα τους είναι καλή.
Βεβαίως όλα αυτά δεν είναι ακριβώς άγνωστα: ακόμα και όσοι δεν παρακολουθούν τακτικά την αγορά ξέρουν ότι μερικά από τα πιο πετυχημένα crowdfunding ήταν ιδέες από ανθρώπους ανάλογης επιφάνειας (αν και όχι απαραίτητα αξίας) με το Σμιθσόνιαν: μουσικοί, συγγραφείς, ηθοποιοί, σκηνοθέτες και εταιρείες παιχνιδιών έχουν φέρει στις πλατφόρμες ανοιχτής χρηματοδότησης ιδέες για άλμπουμ, βιβλία, ταινίες ή παιχνίδια και έχουν τύχει εξαιρετικά θετικής αποδοχής από την κοινότητα των… ερασιτεχνών επενδυτών του Δικτύου. Και δεν είναι περίεργο: οι διασημότητες έχουν συνήθως πολλές συμπάθειες ενώ το παρελθόν τους βίος συνιστά τεκμήριο ότι και αυτό τους το πρότζεκτ θα χαρακτηρίζεται από την ίδια ποιότητα.
Προσωπικά βρίσκω το crowdfunding μια από τις πιο συναρπαστικές διαστάσεις του Internet και μια που ήρθε σαν λογική εξέλιξη της έκρηξης της δημοτικότητάς του ειδικά τα τελευταία δέκα χρόνια. Όμως δυσκολεύομαι πολύ να συμμεριστώ την ιδέα του «μεγάλου εξισωτή» για το crowdfunding αλλά και για το Δίκτυο γενικότερα. Όσο και αν αντιβαίνει σε μερικές πολύ βαθιές ιδεολογικές μου πεποιθήσεις, στον πραγματικό κόσμο οι ανισότητες υπάρχουν, αν μη τι άλλο λόγω κεκτημένης ταχύτητας και προηγουμένου μερικών χιλιάδων χρόνων ανθρώπινης εξέλιξης –το Internet μπορεί να έχει συμβάλλει κάπως στην εξάλειψη κάποιων όμως αυτές παραμένουν οι εξαιρέσεις και όχι ο κανόνας.
* Από το μυθιστόρημα "Η φάρμα των ζώων" του Τζορτζ Όργουελ
